Sprawozdanie z debaty panelu – Socjoekonomiczna perspektywa przedsiębiorczości młodzieżowej
II edycja Forum Wizja Rozwoju, Gdynia, 25 czerwiec 2019 rok
1. Miejsce, czas i uczestnicy panelu
Dabata panelowa odbyła się 25 czerwca na Forum Wizja Rozwoju. Scenariusz panelu uwzględniał wygłoszenie przez każdego uczestnika krótkiej 2-3 minutowej wypowiedzi będącą ustosunkowaniem
się do postawionych przez moderatora dr hab. Witolda Toczyskiego trzech pytań. Panel trwał 50
minut. Był poprzedzony 5 minutową prezentacją ppt Socjoekonomiczna perspektywa
przedsiębiorczości młodzieżowej przez moderatora.
W debacie wzięło udział 5 osób związanych społecznie i zawodowo z animacją i edukacją
przedsiębiorczości młodzieży:
Anna Bulka – Prezes Fundacji Spółdzielczości Uczniowskiej – Kraków,
Kinga Kuczyńska – managerka Zespołu Edukacji Przedsiębiorczej Gdańskiego Inkubatora
Przedsiębiorczości STARTER – Gdańsk
Marta Moksa – Dyrektor O4 Coworking | Olivia Business Centre – Gdańsk,
Remigiusz Dobkowski – Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Spółdzielczości i Przedsiębiorczości
Lokalnej WAMA-COOP- Olsztyn,
Kamil Bobek – Z-ca Dyrektora Departamentu Ekonomii Społecznej i Solidarnej MRPiPS
Warszawa
Debatę przygotował zespół Bałtyckiego Instytutu Spraw Europejskich i Regionalnych.
2. Diagnoza i rekomendacje w odpowiedzi na trzy tezy debaty
Skrótowe zestawienie najważniejszych uwag i opinii panelistów – (Anna Bulka – AB, Kinga
Kuczyńska – KK, R. Dobkowski – RD, Marta Moksa – MM, Kamil Bobek – KB). Zapis skrótu
został dokonany przez moderatora. Pełny przegląd wypowiedzi jest zawarty w aneksie.
Problem I – dlaczego zamarł ruch spółdzielczości uczniowskiej?
1. NISKA RANGA PRZEDMIOTU PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. Nie jest to przedmiot maturalny.
Nauczyciele prowadzący zajęcia z tego przedmiotu często podejmowali się tego zadania dla
uzupełnienia swojego pensum godzin etatu nauczyciela. Często byli nauczycielami
przedmiotu bardzo odległego od przedsiębiorczości jak „wf” czy religii. (RD)
2. BARIERA PRAWNA. Stanowisko Ministerstwa Edukacji Narodowej nie pozostawia złudzeń –
”W konsekwencji w obecnym stanie prawnym nie jest możliwe funkcjonowanie spółdzielni
uczniowskiej w szkole – jako struktury wewnątrzszkolnej”. (RD)
3. BRAK PODSTAW PRAWNYCH. Rzeczywiście ruch spółdzielczości uczniowskiej znajduje się
obecnie w trudnym położeniu. Brakuje, wypracowanych wspólnie z zainteresowanymi
środowiskami, rozwiązań formalno-prawnych umożliwiających rozwój tej formy
spółdzielczości. (KB)
4. BARIERA INSTYTUCJONALNA. Główną przyczynę zamierania spółdzielni uczniowskich w
polskich szkołach upatruje jednak w niechęci władz oświatowych i zmianie organizacji
systemu oświaty w Polsce. (AB)
5. BRAK WSPARCIA ZE STRONY SPÓŁDZIELCZOŚCI. Środowisko spółdzielni dorosłych obecnie nie
wspiera też, tak mocno spółdzielni jak to było w latach 70-80 ubiegłego wieku. (AB)
6. DOMINACJA SCHEMATYCZNEJ EDUKACJI. To, co nazywamy postawą przedsiębiorczą stoi w
sprzeczności z systemem, który wymaga podporządkowania intelektualnego. (KK)
7. KRYZYS POSTAW MŁODZIEZY. Wypisują się z układu, jakim jest dorosłość i z systemu: np. nie
poszli na ostatnie wybory. (KK)
8. NISKI STATUS PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W EDUKACJI. Nauczanie czysto teoretyczne, co jednak w
przypadku zagadnień przedsiębiorczych wyjątkowo się nie sprawdza. (KK)
9. ODNOWIĆ RUCH SPÓŁDZIELCZOŚCI UCZNIOWSKIEJ. Ktoś musi uczynić ideę spółdzielczość
interesująca, wciągającą, inspirującą dla współczesnej młodzieży. Może sama nazwa wymaga
jakiejś zmiany? (MM)
Problem II – w jakiej mierze rodzina i szkoła sprzyjają przedsiębiorczości młodzieży?
1. DECYDUJĄCA ROLA SZKOŁY I RODZINY. Przedsiębiorczość to zestaw kompetencji, które
powinny być kształtowane od najmłodszych lat, najpierw w domu a następnie w szkole. Na
początku jako dawanie odpowiedzialności i dbanie o dobro wspólne. (KK)
2. NISKI ETOS PRACY. Zarówno w polskich rodzinach jak i w szkole etos pracy ma
uwarunkowania historyczne i kulturowe. Przedsiębiorczość rozumiemy jako skuteczne
bogacenie się, a nie jako wzmacnianie uzdolnień i zachowań innowacyjnych, czy nabywanie
umiejętności pracy w grupie. (RD)
3. ZANIK WSPÓLNOTOWEGO PARADYGMATU. Dominuje paradygmat zapewnienia własnego
indywidualnego rozwoju i sukcesu wyrażający się np. zachęcaniu dzieci do rozwijania
kompetencji kluczowych dla rozwoju własnego, a niekoniecznie tych, które uwzględniają
działania wspólnotowe. (KB)
4. KLUCZOWA ROLA DYREKTORA. Brak odrębnych ram prawnych wstrzymuje angażowanie się
dyrektorów, którzy mimo entuzjazmu młodzieży i nawet nauczycieli nie są pewni czy taki byt
niesformalizowany prawnie może działać na terenie szkoły. (AB)
5. PRIORYTET – SPÓŁDZIELNIE UCZNIOWSKIE. Ja najbardziej wierzę w spółdzielnie – nie dlatego,
że są najlepsze, czy najlepiej przystające do współczesnego świata. Ale dlatego, że są dość
łatwo wdrażalne przez szkolę, nie wymagają nadzwyczajnych działań, są przetestowane przez
wiele lat i wiele państw, wreszcie, że w swej istocie idealnie wpasowują się w nastoletnią
wrażliwość. (MM)
Problem III – Co zrobić, aby pobudzić w młodych ludziach ducha przedsiębiorczości?
1. ROLA SZKOŁY. Odejść od kształcenia promującego zapamiętywanie na rzecz modelu
promującego praktyczne podejście, w tym: upowszechniać metody nauczania kształtujących
przedsiębiorczość, kreatywność i kooperatywność wśród uczniów; kształcenie i kreowanie
Młodych Liderów Przedsiębiorczości; konkursy zachęcające młodzież do uczestniczenia w
mini grantach, „start up – ach”; stworzenie systemu motywacji dla nauczycieli/opiekunów
spółdzielni uczniowskich. (RD)
2. PRAKTYKOWANIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. Mechanizmy postaw przedsiębiorczych kształtują się
w praktyce. Ważny jest impuls – stworzenie odpowiednich warunków do wykazywania się
przedsiębiorczością przez młodych ludzi, swobodnego eksperymentowania i sprawdzania sił
w sytuacjach biznesowych. (AB)
3. ROZWIJANIE KREAYTYWNYCH RELACJI I MENTORING. Stosowanie metod stymulujące
aktywność uczniów i uczennic i dawać możliwości praktyki. W projekcie Lekcje
Przedsiębiorczości Startera uczennice i uczniowie pracują nad swoimi pomysłami na biznes w
trzech ścieżkach: środowiskowej, prospołeczne i biznesowej. (KK)
4. SZUKANIE ANIOŁÓW BIZNESU. Udrożnić możliwość spotkania z biznesem, również tym
młodych, którzy realizują swoje biznesy, zakładają start-upy. (KK)
5. APEL DO PRZEDSIĘBIORCÓW. Uczenie przedsiębiorczości to domena przedsiębiorców,
inspirujących postawą i działaniem. Sceptycznie podchodzę do przedmiotu o nazwie
„Podstawy przedsiębiorczości” – ani forma, ani treść, ani edukatorzy nie mają szans, aby
kogokolwiek do przedsiębiorczości przekonać i czegokolwiek nauczyć. Przedsiębiorczości
mogą nauczyć działania – np. aktywnie funkcjonujące spółdzielnie uczniowskie, projekty
wymagające budżetowania, dowożenia efektów, zdobywania „klientów”, inspirujące
z ł o ż o n e zadania. (MM)
6. ERUPCJA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W GRUPIE RÓWIEŚNICZEJ. Kilkunastolatek najsilniej
bodźcowany i inspirowany jest przez grupę rówieśniczą. Jego potrzeby społeczne, wrażliwość
na kolegów, silne pragnienie sprawstwa właśnie w spółdzielniach mają szansę znaleźć
najlepsze ujście. (MM)
7. WAŻNA IDEA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI SPOŁECZNEJ. Warto także organizować wizyty studyjne
czy wycieczki do przedsiębiorstw społecznych, gdzie młodzi ludzie będą mogli się przekonać
jaką wartość społeczną dla osób wykluczonych społecznie może nieść przedsiębiorczość
społeczna. (KB)
Polecamy pełny tekst oraz tekst uzupełniający:
Socjoekonomiczna perspektywa przedsiębiorczości młodziezowej Gdynia Wizja Rozwoju 25.6.2019 Sprawozdanie – Socjoekonomiczna perspektywa przedsiębiorczości młodzieżowej
Opracował: dr hab. Witold Toczyski
Bałtycki Instytut Spraw Europejskich i Regionalnych – BISER
toczyski@ug.edu.pl www.biser.org.pl
W trakcie spotkania zaprezentowaliśmy też informacje o naszym projekcie „Rozwój przedsiębiorczości społecznej w regionie Morza Bałtyckiego ” (SEBS2)” i platformie przedsiębiorczości społecznej.
Zapraszamy do skorzystania w naszej platformy www.socialenterprisebsr.net
Projekt „Rozwój przedsiębiorczości społecznej w regionie Morza Bałtyckiego2 (SEBS2)” współfinansowany ze środków programu ERASMUS+.
