W naszym stowarzyszeniu – od początków jego istnienia w 2001 roku – cele Lokalnej Agendy21, a później Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ uważaliśmy za priorytetowe i staraliśmy się naszymi działaniami wspierać ich wdrażanie i promocję wśród społeczności lokalnej na Pomorzu. Nie inaczej jest w trakcie realizacji aktualnych projektów międzynarodowych BISER, w tym oczywiście projektu ENGAGE! realizowanego dzięki wsparciu programu Aktywni Obywatele Fundusz Krajowy i dofinansowanego ze środków EEA Grants.
Dlaczego Lokalna Agenda 21, a dziś Cele OZN są dla nas tak ważne?
Lokalna Agenda 21 jest to inicjatywa podejmowana przez społeczności lokalne, w celu stworzenia planów działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Ideą tej inicjatywy jest zaangażowanie mieszkańców, przedsiębiorstw, instytucji i organizacji w proces tworzenia strategii zrównoważonego rozwoju dla swojego regionu. W ramach Lokalnej Agendy 21 podejmowane są działania dotyczące różnych obszarów, takich jak: ochrona środowiska, zrównoważony rozwój, wspieranie ładu przestrzennego i dostęp do zdrowej żywności. Celem Lokalnej Agendy 21 jest rozwój społeczny, ekonomiczny i ekologiczny, uwzględniający potrzeby obecnych i przyszłych pokoleń.
Jak wspomnieliśmy, lokalna Agenda 21 to proces partycypacyjny, który ma na celu zaangażowanie społeczności lokalnych w podejmowanie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Zawiera plan działań, który ma zminimalizować negatywne skutki wszelkich działań dla środowiska naturalnego i kulturowego.
W obszarze Morza Bałtyckiego LAgenda21 jest szczególnie ważna ze względu na poważne zagrożenia środowiska naturalnego i bioróżnorodności. Głównymi problemami są zanieczyszczenie wody, erozja wybrzeża, przeludnienie i zubożenie rybołówstwa. W związku z tym wiele miast, wsi i regionów, które znajdują się wzdłuż całego wybrzeża Bałtyku, podjęło kroki mające na celu wprowadzenie zrównoważonej polityki rozwoju.
W polskiej części wybrzeża Bałtyku przykładem działania w ramach LAgenda21 był projekt „Ekoregion” , który miał na celu promowanie zrównoważonego rozwoju regionu poprzez poprawę warunków życia mieszkańców i ochronę ekosystemów Bałtyku. Projekt obejmował wiele działań, promowanie rewitalizacji obszarów miejskich, poprawę jakości wody, edukację ekologiczną i promocję turystyki eko. Jednym z partnerów projektu Ecoregion dofinansowanym ze środków programu Intererg Region Morza Bałtyckiego 2007-2013 był Uniwersytet Gdański, przy współpracy z BISER.
Podobnie jak w Polsce, w Szwecji również realizowane są projekty, który mają na celu stworzenie miasta zrównoważonego pod względem środowiskowym, społecznym i ekonomicznym. W ramach projektu Malmö Cleantech City Award mieszkańcy Malmö uczestniczą w debatach i konsultacjach dotyczących rozwoju miasta, a także w różnych inicjatywach dotyczących ochrony środowiska, takich jak separacja odpadów czy korzystanie z energii ze źródeł odnawialnych, po czym wybierają najciekawsze z nich i nagradzają.
Wydaje się, że Lokalna Agenda 21 jest jednym z najlepszych narzędzi, które pomagają w walce z problemami związanymi z ochroną środowiska i bioróżnorodności w regionie bałtyckim. Działania podejmowane w ramach tej inicjatywy przynoszą konkretne efekty i przyczyniają się do poprawy jakości życia mieszkańców oraz do ochrony środowiska naturalnego dla przyszłych pokoleń.
Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ to 17 celów, które zostały przyjęte przez 193 krajów członkowskich Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2015 roku. Mają one na celu rozwój społeczno-gospodarczy, przy jednoczesnym ochronie środowiska naturalnego i zapewnieniu równości społecznej. Zgodnie z tymi celami, państwa członkowskie ONZ zobowiązały się do wywiązania się z kilku kluczowych zadań, które mają prowadzić do zrównoważonego rozwoju na świecie. Cele te to:
- Wysokiej jakości edukacja.
- Wszystkim zapewnienie dostępu do wody pitnej i sanitarnie bezpiecznych warunków.
- Zdrowie i dobre samopoczucie.
- Zapewnienie zrównoważonego rozwoju gospodarczego i umocnienie międzynarodowej współpracy.
- Zdrowa żywność, rolnictwo i zrównoważona produkcja.
- Dobra jakość życia i sprawiedliwość społeczna.
- Zrównoważony rozwój bez negatywnego wpływu na środowisko.
- Stworzenie prac i zapewnienie godnych warunków pracy dla wszystkich.
- Zrównoważona infrastruktura dla rozwoju społecznego i gospodarczego.
- Zrównoważona energia dla wszystkich.
- Zrównoważony transport i mobilność dla ludzi i towarów.
- Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój poprzez racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych.
- Wzrost i rozwój miast i regionów zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju.
- Ochrona ekosystemów morskich i przybrzeżnych oraz zasobów wodnych.
- Ochrona i wzrost różnorodności biologicznej.
- Pokojowe i równościowe społeczeństwo, w którym prawa człowieka są szanowane i chronione.
- Wzmacnianie stosunków między społeczeństwami, a także dostępny i sprawiedliwy system prawa.
Cele zrównoważonego rozwoju są ważne dla Polski z kilku powodów:
- Ochrona środowiska – Cele te umożliwiają przeciwdziałanie zmianom klimatu, degradacji środowiska naturalnego i zachowania różnorodności biologicznej.
- Rozwój gospodarczy – Cele te zachęcają do rozwoju gospodarczego opartego na zasadach zrównoważonego rozwoju, co przyczynia się do wzrostu jakości życia Polaków.
- Poprawa jakości życia – Cele te skupiają się na zaspokajaniu potrzeb w dziedzinie zdrowia, edukacji, transportu czy energii, co przekłada się na poprawę jakości życia mieszkańców Polski.
- Zmniejszenie nierówności społecznych – Cele te mają na celu przeciwdziałanie nierównościom społecznym, m.in. poprzez zwiększenie dostępu do edukacji czy opieki zdrowotnej.
- Promowanie innowacyjności – Cele te zachęcają do innowacyjnych rozwiązań technologicznych i społecznych, co może przyczynić się do wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki i poprawy warunków życia mieszkańców.
Organizacje pozarządowe odgrywają kluczową rolę w realizacji celów zrównoważonego rozwoju ONZ. Poniżej przedstawiam kilka sposobów, w jakie organizacje pozarządowe wspierają wdrażanie tych celów:
- Kampanie edukacyjne: Organizacje pozarządowe prowadzą kampanie i programy edukacyjne, które mają na celu zwiększenie świadomości i zrozumienia celów zrównoważonego rozwoju w społeczeństwie. Poprzez edukację, organizacje pomagają ludziom zrozumieć, jakie są cele i jakie działania mogą podjąć, aby przyczynić się do ich osiągnięcia.
- Monitorowanie postępów: Organizacje pozarządowe monitorują postępy w realizacji celów zrównoważonego rozwoju i raportują o ich osiągnięciach. Dzięki temu, rządy i inne instytucje mogą poznać swoje słabe strony i działać na rzecz poprawy sytuacji.
- Partnerskie inicjatywy: Organizacje pozarządowe często wchodzą w partnerstwa z innymi organizacjami, rządami i firmami, aby zwiększyć skuteczność swoich działań. Partnerstwa umożliwiają dzielenie się wiedzą i doświadczeniem oraz wspólne podejmowanie działań.
- Rozwój społeczności: Organizacje pozarządowe pracują na rzecz rozwoju społeczności poprzez inicjowanie projektów, które mają na celu poprawienie jakości życia ludzi. Projekty te mogą obejmować ochronę środowiska, edukację, opiekę zdrowotną i wiele innych działań.
- Czynienie postępów w celach klimatycznych: Organizacje pozarządowe pracują na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i zmniejszenia wpływu człowieka na zmiany klimatyczne poprzez propagowanie energii odnawialnej, ograniczanie zużycia zasobów naturalnych oraz edukację w zakresie zmiany stylu życia.
Działania organizacji pozarządowych są kluczowe dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju ONZ. Poprzez edukację, monitorowanie postępów, partnerstwa, rozwój społeczności i czynienie postępów w celach klimatycznych, organizacje te przyczyniają się do budowania lepszego, bardziej zrównoważonego świata dla nas wszystkich.
