Czy Twoja organizacja pozarządowa jest zainteresowana rozszerzeniem działalności o współpracę międzynarodową z naciskiem na partnerstwo z organizacjami z Norwegii, Islandii i całego Regionu Morza Bałtyckiego? Jeśli tak, to mamy dla Was świetnie wiadomości.
W ramach projektu ENGAGE!, który jest realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG, zachęcamy pomorskie oraz warmińsko-mazurskie NGOs do zwiększenia ich aktywności międzynarodowej i rozpoczęcia współpracy z partnerami z zagranicy. Nie ma dla nas znaczenia, czy Wasza organizacja zajmuje się edukacja, promocja kultury czy transformacja energetyczną – gwarantujemy, że wszystkie te tematy znajdą -z naszą pomocą – partnerów po drugiej stronie Bałtyku (a nawet dalej!) i wesprzemy Was w budowaniu partnerstwa, znalezieniu finansowania dla wspólnej działalności np. w ramach jednego z licznych programów finansujących międzynarodową współprace bałtycką Interreg, EEA Grants czy środków Instytutu Szwedzkiego.
Nasze niedawne wizyty studyjne ENGAGE! na Islandię i do Norwegii poszerzyły znacząco nasz katalog partnerów, którzy otwarci są na współprace z polskimi organizacjami. Teraz nadszedł czas na solidna dawkę wiedzy i sieciowanie w ramach największego dorocznego wydarzenia skupiającego przedstawicieli większości organizacji aktywnych we współpracy bałtyckiej, czuli dorocznego Forum Strategii UE dla regionu morza Bałtyckiego.
13. Doroczne Forum odbędzie się w dniach 28-29 września 2022 w Lappeenranta w Finlandii. Doroczne Forum Strategii dla Regionu Morza Bałtyckiego jest największym wydarzeniem SUE RMB (więcej informacji poniżej). Skupia wszystkich interesariuszy wdrażających SUE RMB, a także organizacje i innych uczestników, którzy chcieliby przyczynić się do radzenia sobie ze wspólnymi wyzwaniami, przed którymi stoi Region Morza Bałtyckiego.
Tematem przewodnim Forum w 2022 roku będzie:
Wcielanie planów w życie – dobrze prosperujący, połączony i zielony Region Morza Bałtyckiego
„Temat odnosi się do praktycznej realizacji nowego planu działań SUE RMB oraz tego, jak różne zainteresowane strony w regionie Morza Bałtyckiego oraz zwykli mieszkańcy i młodzi ludzie mogą uczestniczyć w osiąganiu celów strategii” – mówi dyrektor ds. rozwoju Markku Heinonen z Urzędu Miasta Lappeenranta.
Program i informacje nt spotkania: https://annualforum2022.eu/
W ramach projektu ENGAGE! zaprosimy kilku przedstawicieli sektora pozarządowego do aktywnego udziału w wydarzeniu celem nawiązania nowych kontaktów, zdobycia nowych doświadczeń wspólpracy międzynarodowej i poznanaia aktualnych trendów kooperacji w Regionie Morza Bałtyckiego.
Beneficjenci działań ENGAGE! oraz nowe organizacje zainteresowane udziałem w wydarzeniu powinny skontaktować się z koordynator projektu, Magdą Leszczyna-Rzucidło na adres: magda@biser.org.pl, która udzieli szczegółowych informacji nt. możliwości udziału w wydarzeniu.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O STRATEGII UE DLA REGIONU MORZA BAŁTYCKIEGO
Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB) jest pierwszą strategią makroregionalną UE utworzoną w 2009 r. Realizują ją kraje nadbałtyckie UE: Polska, Szwecja, Dania, Finlandia, Litwa, Łotwa, Estonia oraz północne kraje związkowe Niemiec. Istotą SUERMB jest zacieśnienie współpracy w regionie poprzez realizację 3 głównych celów: ochrony morza (Save the Sea), zwiększania spójności regionu (Connect the Region) oraz poziomu jego dobrobytu (Increase Prosperity).
W pierwszej połowie 2021 roku prezydencję w gronie Narodowych Koordynatorów sprawowały Niemcy, od lipca 2021 roczny cykl przewodnictwa przejęła Litwa.
Polski Narodowy Koordynator SUERMB jest umiejscowiony w Departamencie Polityki Europejskiej Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
W 2021 r. Polska współkoordynowała 3 z 14 Obszarów Tematycznych Strategii:
- Obszar Tematyczny Biogeny (Policy Area Nutri) – Ministerstwo Infrastruktury wspólnie z Finlandią.
- Obszar Tematyczny Innowacje (PA Inno) – Ministerstwo Edukacji i Nauki wspólnie z Estonią i Finlandią.
- Obszar Tematyczny Kultura (PA Culture) – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wspólnie z Niemcami (kraj związkowy Szlezwik – Holsztyn).
Natomiast od marca 2022 Polska jest Liderem Obszaru Tematycznego Turystyka, który koordynuje Pomorska Regionalna Organizacja Turystyczna.
Najważniejszą kwestią rzutującą na wdrażanie SUERMB w 2021 r. było wejście w życie zrewidowanego Planu Działania Strategii (15 lutego 2021 r.). Konieczność przeprowadzenia rewizji dokumentu wynikała m.in. z prac nad nowymi Wieloletnimi Ramami Finansowymi na okres 2021-2027, a także z nowych wyzwań w regionie (postępujące zmiany klimatyczne, demograficzne, pandemia covid-19, migracje). Celem aktualizacji Planu Działania było także jego skrócenie i uproszczenie. Dokonano ponadto zmian w zakresie zarządzania SUERMB.
Wdrażanie SUERMB oparte jest na zasadzie wielopoziomowego zarządzania, transparencji i otwartości na nowych interesariuszy. We wdrażaniu Strategii zazwyczaj uczestniczą władze krajowe, regionalne i lokalne, organizacje panbałtyckie, uniwersytety i organizacje badawcze. Nowy Plan Działania kładzie nacisk na zwiększenie uczestnictwa organizacji pozarządowych, społeczeństwa obywatelskiego, młodzieży oraz środowisk biznesowych. Katalog form współpracy ma charakter otwarty. Zaliczono do niego m.in. projekty flagowe (pojedyncze bądź sklastrowane), procesy, sieci i platformy współpracy.
12. Doroczne Forum Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego (27 września – 1 października 2021 r.), zorganizowanym przez Litwę we współpracy ze związkiem Miast Bałtyckich, odbyło się w formacie on-line.
Rewizja Planu Działania
Ostatnia rewizja Planu Działania, zainicjowana pod koniec 2019 r., stanowi odpowiedź na nowe wyzwania i okoliczności, rzutujące na wdrażanie Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB): m.in. nowe Wieloletnie Ramy Finansowe 2021-2027, postępujące zmiany klimatyczne, demograficzne, pandemię covid-19 oraz konsekwencje wzmożonej imigracji do UE. Celem rewizji było także skrócenie i uproszczenie Planu Działania.
Wstępny kształt dokumentu został uzgodniony przez Narodowych Koordynatorów (NK) pod koniec fińskiego przewodnictwa w gronie NK SUERMB (30 czerwca 2020 r.). W okresie lipiec 2020 r. – styczeń 2021 r. trwały konsultacje tekstu w ramach dyrekcji generalnych i służb prawnych Komisji Europejskiej. Ich uwieńczeniem było opublikowanie zrewidowanego Planu Działania w formie Staff Working Document w dniu 15 lutego 2021 r.2
W zrewidowanym Planie Działania utrzymano dotychczasowe trzy główne cele SUERMB:
- ocalenie morza (Save the Sea);
- poprawa spójności regionu (Connect the Region);
- wzrost dobrobytu (Increase Prosperity).
Cele główne uzupełniają cele szczegółowe:- czysta woda w morzu (Clear water in the sea);
- bujna i zdrowa przyroda (Rich and healthy wildlife);
- czysta i bezpieczna żegluga (Clean and safe shipping);
- niezawodne rynki energii (Reliable energy markets);
- dobre warunki transportowe (Good transport conditions);
- łączenie ludzi w regionie (Connecting people in the region);
- lepsza współpraca w zwalczaniu przestępczości transgranicznej (Better cooperation in fighting cross-border crime);
- poprawa globalnej konkurencyjności regionu Morza Bałtyckiego (Improved global competitiveness of the Baltic Sea Region);
- adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie i zarządzanie ryzykiem (Climate change adaptation, risk prevention and management).
Działania w ramach SUERMB są wdrażane za pomocą 14 Obszarów Tematycznych (Policy Areas): Biogeny (PA Nutri), Substancje Niebezpieczne (PA Hazards), Biogospodarka (PA Bioeconomy), Czysta Żegluga (PA Ship), Bezpieczna Żegluga (PA Safe), Transport (PA Transport), Energia (PA Energy), Planowanie Przestrzenne (PA Spatial Planning), Bezpieczeństwo Cywilne (PA Secure), Turystyka (PA Tourism), Kultura (PA Culture), Innowacje (PA Innovation), Zdrowie (PA Health), Edukacja (PA Education).
Likwidacji uległy istniejące dotychczas 4 Działania Horyzontalne, przy czym Działanie Horyzontalne Planowanie Przestrzenne zostało przekształcone w Obszar Tematyczny. Zadania realizowane dotychczas w ramach Działań Horyzontalnych Sąsiedzi oraz Klimat mają być uwzględnione we wszystkich Obszarach Tematycznych. Działanie Horyzontalne Zdolności (Capacity) zostało zlikwidowane. Większość jego zadań ma przejąć nowoutworzony Baltic Sea Strategy Point.
W porównaniu do poprzedniej wersji dokumentu, redukcji uległa liczba działań (Actions) w ramach Obszarów Tematycznych, definiujących cele, w które powinny wpisywać się konkretne projekty.
Jedną z ważniejszych zmian w strukturze zarządzania SUERMB jest formalne wzmocnienie Grup Sterujących, działających w ramach poszczególnych Obszarów Tematycznych. Zgodnie z zapisami zrewidowanego Planu Działania, w każdym Obszarze Tematycznym musi powstać Grupa Sterująca. Jej członkami są przedstawiciele rządów na poziomie krajowym lub regionalnym. Na gruncie polskim, członkami Grupy Sterującej stają się z automatu osoby kontaktowe ds. danego Obszaru Tematycznego w ministerstwach (focal points). Z tego założenia wynikają zadania członków Grupy – z jednej strony reprezentacja rządów krajowych w ramach Grupy, z drugiej strony merytoryczne wspieranie Narodowego Koordynatora w zakresie kwestii sektorowych dotyczących Obszaru Tematycznego. Co do zasady, w pracach Grupy Sterującej powinni uczestniczyć przedstawiciele wszystkich państw członkowskich.
Grupa Sterująca może doprosić do udziału w swoich spotkaniach przedstawiciela nieunijnych państw sąsiedzkich (Norwegii, Islandii, Rosji lub Białorusi) – w charakterze obserwatora lub członka. Decyzja w tej sprawie musi jednak zostać podjęta w drodze konsensusu przez przedstawicieli państw członkowskich uczestniczących w pracach danej Grupy Sterującej, a następnie musi zostać zatwierdzona przez Grupę Narodowych Koordynatorów.
Te nowe zasady pociągnęły za sobą konieczność stworzenia regulaminów poszczególnych Grup Sterujących (Steering Groups Rules of Procedure). Prace nad nimi rozpoczęły się w II połowie 2021 r.
Kolejną ważną zmianą w strukturze zarządzania jest decyzja o powołaniu Baltic Sea Strategy Point (BSP). BSP ma stanowić wsparcie techniczne, administracyjne i komunikacyjne na rzecz SUERMB, w szczególności w zakresie:
- koordynacji działań komunikacyjnych związanych z SUERMB;
- tworzenia pamięci instytucjonalnej SUERMB;
- zapewnienia wsparcia technicznego dla Narodowych Koordynatorów oraz, gdy to możliwe, także dla Koordynatorów OT;
- koordynacji rozbudowy zdolności do współpracy wśród interesariuszy SUERMB (capacity building), także tych z państw sąsiedzkich (nieunijnych);
- koordynacji wymiany dobrych praktyk i wiedzy pomiędzy Obszarami Tematycznymi w zakresie integracji komponentu współpracy dotyczącego ochrony klimatu i współpracy z krajami sąsiedzkimi (nieunijnymi);
- koordynacji działań w zakresie monitoringu i ewaluacji SUERMB;
- wspierania planowania i organizacji Dorocznych Forów SUERMB.
O szczegółowych zadaniach BSP decydują Narodowi Koordynatorzy.
Komunikacja
Wsparciem w zakresie komunikacji SUERMB zajmował się działający od 2016 r. projekt Let’s Communicate! Jest on dofinansowany z Programu Interreg Region Morza Bałtyckiego (IBSR). Liderem projektu jest Centrum Balticum z Finlandii. W projekcie uczestniczą partnerzy z Polski (Stowarzyszenie Pomorskie w UE – SPUE), Litwy, Norwegii i Łotwy. Celem projektu jest przedstawienie w sposób atrakcyjny i zrozumiały osiągnięć Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego. W ramach projektu prowadzone są działania komunikacyjne, promocyjne i szkoleniowe6.
Podczas spotkania 25.11.2021 r. Narodowi Koordynatorzy zgodzili się na wystąpienie przez projekt Let’s Communicate! z wnioskiem do programu IBSR o przedłużenie dofinansowania na działanie do września 2022 r. Wyniknęło to z opóźnienia naboru w ramach IBSR 2021-27, a w konsekwencji późniejszego niż zakładano uruchomienia Baltic Sea Strategy Point (BSP)7. Dodatkowy budżet projektu Let’s Communicate! wyniesie 140 tys. euro (119 tys. euro dofinansowania z ERDF oraz dodatkowe środki finansowe od partnera norweskiego). W przedłużonym okresie, projekt będzie wykonywał te same zadania co dotychczas (komunikacja, wsparcie Narodowych Koordynatorów i Koordynatorów Obszarów Tematycznych).
Kraje basenu Morza Bałtyckiego pozostają ważnymi strategicznie partnerami Polski i należy dążyć do zacieśniania z nimi współpracy regionalnej. Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego jest obecnie jednym z ważniejszych formatów takiej współpracy. Umożliwia ona podjęcie skoordynowanych działań na rzecz ochrony środowiska, spójności regionu i wzrostu gospodarczego z wykorzystaniem podejścia międzysektorowego, a także zwiększenie interakcji pomiędzy instytucjami, organizacjami i przedsiębiorstwami z całego regionu w ramach wspólnie realizowanych projektów.
Informacja opracowana na podstawie dokumentu „Sprawozdanie dla Przewodniczącego Komitetu do Spraw Europejskich z działalności Zespołu roboczego ds. koordynacji wdrażania Strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego w Polsce w 2021 r.” przygotowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych.